Ambulant hulpverleners voelen zich soms onveilig bij huisbezoeken: "Ben bedreigd met de dood"

"Dreiging, vloeken en schelden. Ik heb het allemaal meegemaakt”, vertelt Leendert van de Nes. Uit onderzoek dat AT5 deed onder ambulant hulpverleners van Levvel en het CNV blijkt dat een ruime meerderheid zich wel eens onveilig voelt als zij op huisbezoek gaan bij cliënten. Van de Nes is een van de 141 ondervraagde ambulant hulpverleners. Hij werkt ruim 20 jaar in de hulpverlening en hij heeft in zijn carrière al heel wat voorbij zien komen. “Het zijn vaak complexe casussen”, vertelt de Leendert van de Nes. De 72-jarige ambulant hulpverlener werkt bij de crisisdienst en spoedhulp van Levvel. “Als je naar gezinnen toegaat, zijn ze altijd bang dat je de kinderen komt weghalen. Dat brengt spanning met zich mee.” Die spanning escaleert wel eens, zo vertelt hij: “Ik heb wel eens een gezin begeleid en die vader was heel ontevreden over mij. Hij had gevoel dat ik het belang van zijn kinderen niet zag. Hij bedreigde mij en zei dat hij me thuis zou komen opzoeken. Ik voelde me dusdanig onveilig dat ik niet meer thuis durfde te slapen. Hij kende mijn naam en ik was bang dat hij mijn woning zou kunnen vinden. Ik heb even op een ander adres verbleven en heb toen een honkbalknuppel gekocht voor naast mijn bed.” Glasscherven Dit soort grote incidenten zijn gelukkig uitzonderingen op de regel, vertelt Van de Nes. “Maar de spanning dat het uit de hand loopt, is er vaker.” Ook uit onderzoek van AT5 blijkt dat het niet regelmatig voorkomt dat hulpverleners zich onveilig voelen. Zo geeft de helft van de ondervraagden aan dat het zelden voorkomt, en geeft iets minder dan de helft aan dat dit soms voorkomt. Slechts een klein deel van de ondervraagden geeft aan dat ze zich vaak onveilig voelen bij huisbezoeken. Ondanks dat het niet met regelmaat voorkomt, kunnen dat de gevallen die zich voordoen ernstige gevolgen hebben. Zo geeft een deel van de ondervraagden aan fysiek te zijn aangevallen en bijna de helft geeft aan te zijn bedreigd door cliënten. “Ik ben aangevallen met glasscherven”, vertelt een van de ondervraagde hulpverleners. Een ander licht toe: “Cliënt begon me te bespuiten met ‘anti-demonische spray’ en noemde me een racist. De cliënt werd heel dreigend toen ik het huis probeerde te verlaten, schold me uit en bespuugde me.” Ook Van de Nes kent dit soort voorbeelden. “Ik was op een huisbezoek bij een gezin omdat de kinderen op school verteld hadden dat ze thuis geslagen waren met een riem. Toen ik de vader daarmee confronteerde, werd hij heel boos en emotioneel. Hij bedreigde me met de dood en liep vervolgens de woning uit. Toen zat ik daar en de kinderen bleken opgesloten in een kamer. Uiteindelijk heb ik de politie gebeld en die heeft ingegrepen.” Aangifte “Van sommige dingen heb ik wel last gehad. Dan heb ik een aantal onrustige dagen, daarna zakt de spanning weer weg,” vertelt Van de Nes. Hij is tevreden met de nazorg zijn werkgever Levvel: "Er aandacht voor je bij incidenten. Je kan met iemand intern praten en ze helpen je bij aangifte als dat nodig is." Levvel laat weten dat zij een veiligheidsfunctionaris in dienst hebben, die medewerkers ondersteunen bij een aangifte. Deze doet namens de werknemer aangifte, vanuit de organisatie. De politie zal dan wel de naam van de aangever noteren, maar noteert hierbij het adres van Levvel. Daar is Van de Nes minder over te spreken: “Je naam komt dan in het dossier, maar dat wil je niet. Voor je het weet, staat iemand voor je deur.”Levvel laat weten dat er geen adres van de werknemer wordt genoteerd en dat een aangifte alleen anoniem kan, als hiervoor zwaarwegende redenen zijn en er toestemming is van de officier van justitie. "Dat is niet de gebruikelijke route bij het doen van een aangifte", aldus Levvel. Noodknop Ruim driekwart van de ondervraagden geeft aan dat ze vinden dat de werkgever voldoende of ruim voldoende doet om de veiligheid te waarborgen. De hulpverleners aangesloten bij het CNV en Levvel nemen verschillende veiligheidsmaatregelen voor huisbezoeken. Van samen met een collega of politie op huisbezoek gaan tot het bij zich dragen van een noodknop. “Ik maak indien nodig van tevoren een veiligheidsplan en deel met mijn collega's mijn live locatie”, zo schrijft een van de ondervraagden. Bij spoedhulp, waar Van de Nes werkt, maken ze geen gebruik van een noodknop. “Als er echt sprake is van dreiging ga je met z'n tweeën of nodig je mensen op kantoor uit. Eigenlijk gaat het meestal wel goed."Ook Levvel stimuleert medewerkers die zich onveilig voelen om samen op huisbezoek te gaan of cliënten op kantoor uit te nodigen. Verder neemt de organisatie verschillende maatregelen voor het waarborgen van de veiligheid van de werknemers. Zo krijgen hulpverleners een training over veiligheid en hebben ze een app met extra tips over veiligheid. Er is een veiligheidsfunctionaris die medewerkers adviseert en buiten kantoortijden is er een presentiedienst die medewerkers kan bijstaan in moeilijke situaties. Van de Nes is nuchter ondanks de verschillende dingen die hij meemaakte in zijn werk. “Ik doe dit werk met heel veel plezier. Je hebt een bepaalde karakterstructuur nodig, anders kan je dit werk niet doen.”