Amsterdamse burgemeester Halsema wil cocaïnegebruik legaliseren: briljant of bizar?

Koelbloedige liquidaties, onschuldige slachtoffers en talloze explosies in de stad. Al ruim tien jaar wordt Amsterdam geteisterd door rivaliserende bendes die er alles aan doen om een plek te veroveren op de zeer lucratieve cocaïnemarkt. Om het nietsontziende geweld dat daarmee gepaard gaat een halt toe te roepen, pleit burgemeester Femke Halsema voor legalisatie van cocaïne.  De burgemeester hield haar pleidooi tijdens een door haarzelf georganiseerde drugsconferentie eind januari. Haar idee: neem het verdienmodel van de drugscriminelen weg door cocaïne te legaliseren. Gevolg: de criminaliteit zal verdwijnen. 'War on drugs mislukt' Halsema's idee krijgt volledige steun uit Colombia, het epicentrum van de wereldwijde cocaïneproductie. Claudia López was van 2020 tot en met 2023 burgemeester van de hoofdstad Bogota en vindt dat de 'war on drugs' totaal mislukt is. "Het is vijftig jaar aan geweld en nog meer geweld", vertelt ze. "Er is ook meer corruptie en het heeft voor geen enkele procent de drugsmarkt of consumptie teruggebracht. In plaats daarvan gaan verslaving, gruwelijk geweld en de corruptie omhoog. Dus geen enkel doel is gehaald."  Halsema krijgt ook bijval van de Engelse drugsexpert Steve Rolles. "De cocaïnemarkt gaat namelijk nergens heen", stelt hij. "Of het nou door kartels en mensen als Pablo Escobar wordt geleid of door de gemeente Amsterdam of een andere overheidsvorm. Dat zijn de keuzes. Het zijn de schurken of de overheid. Er is geen derde optie waarbij deze markt magisch verdwijnt. De war on drugs heeft de markt niet doen verdwijnen, dat weten we." 'Legalisering doet meer kwaad dan goed' Steun vanuit Colombia en Engeland dus, maar kritiek uit eigen land. Socioloog Alex van Dongen is preventiemedewerker bij verslavingszorginstituut Novadic-Kentron in Breda. Hij zet kanttekeningen bij de oproep van Halsema. "Ik ben groot voorstander van reguleren voor kwetsbare groepen, zoals vrije heroïneverstrekking voor mensen die verslaafd zijn", legt hij uit. "Methadonprogramma's: prima. Dat soort ideeën om te reguleren voor kwetsbare groepen is hartstikke goed, het heeft alleen niks te maken met de bestrijding van georganiseerde misdaad."  Ook op de Dappermarkt lopen Amsterdammers ook niet direct warm voor het idee van Halsema. Zo zegt een student: "Decriminaliseren is op zich een goed idee, maar het is wel cocaïne", geeft hij aan. "Ik zou geen enkel idee hebben hoe dat in de praktijk zou werken." Een oudere dame spreekt haar vrees uit. "Weet je waar ik zo bang voor ben? Dan verdienen ze geen geld. En wat gaat er dan gebeuren?" Volgens Alex van Dongen is het idee dat de criminaliteit bij legalisatie zou afnemen een naïeve gedachte. "Als ik kijk naar mensen die ik spreek die betrokken zijn bij zedendelicten, bij straatovervallen en bij wat voor vormen van criminaliteit dan ook, dan doen ze dat onder invloed van drugs. Dus meer drugsgebruik zou ook kunnen leiden tot meer criminaliteit en daar wordt helemaal aan voorbij gegaan." Cocaïne verkrijgbaar bij de drogist? Stel dat het Halsema zou lukken om cocaïne gelegaliseerd te krijgen, hoe ziet zij dat dan voor zich in de praktijk? "Het zou kunnen dat je het medisch verstrekt, zoals in het verleden in Nederland ook is gebeurd met morfine en cocaïne. Er zijn allerlei manieren denkbaar, maar het belangrijkste is: je haalt de markt weg bij zware en gewelddadige criminelen. Dat is wat we te doen hebben." Het complexe probleem kent voorlopig nog geen oplossing, weet ook Halsema. "Wij willen eigenlijk gewoon een realityshock", verklaart de burgemeester. "Wij maken mensen wakker en proberen mensen ervan te overtuigen dat we een andere weg in moeten slaan."