Angst en pijn rondom plaatsen spiraal: deze huisarts zoekt naar alternatieven

Als huisarts moest Merel Timp even wennen aan het idee dat haar patiënten misschien wel meer pijn ervaren bij het plaatsen van een spiraal dan zij dacht. Nu kiest ze voor een andere aanpak om de ingreep zo fijn mogelijk te laten verlopen.  "Het viel wel mee", "het deed niet echt pijn" of "ik ben blij dat 'ie erin zit", zeiden patiënten van Amsterdamse huisarts Timp vaak direct na de ingreep, als ze vroeg of het plaatsen van het spiraaltje pijn had gedaan. De horrorverhalen over hevige pijn kende ze vooral uit de media. "Dat gebeurt helemaal niet in mijn spreekkamer, dacht ik altijd." Haar blik veranderde toen ze van een collega begreep dat patiënten niet altijd eerlijk zijn over hun pijnervaring. "Uit onderzoek blijkt dat patiënten hun pijn vaak hoger scoren dan de huisarts die de ingreep uitvoert. Veel huisartsen denken vaak dat het wel meeviel, ook omdat vrouwen geneigd zijn sociaal wenselijke antwoorden te geven na de ingreep." 'Ernstige tot ondragelijke pijn' Dát vrouwen pijn hebben, blijkt uit het onderzoek van Stichting Ava, uitgevoerd door Ipsos I&O. Van de 2800 vrouwen, ervaarde ruim de helft ‘ernstige tot ondraaglijke pijn' bij het plaatsen van een spiraal. Vier op de tien vrouwen kregen bij de plaatsing ook last van misselijkheid of duizeligheid. Bijna één op de tien viel flauw. Een op de vijf vrouwen had ook bij het verwijderen van de spiraal hevige pijn en één op de tien vrouwen stelt het verwijderen van de spiraal uit.   Stichting Ava pleit al langer om pijnbestrijding op te nemen in het pijnprotocol voor huisartsen, zoals een lokale verdoving. Momenteel kunnen vrouwen die een roesje willen terecht bij een gynaecoloog, maar in de praktijk blijkt deze stap vaak te groot. Voorzitter Alina Chakh: "Het zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn dat vrouwen verdoving aangeboden krijgen bij de huisarts."  Timp gebruikt nog geen verdoving bij het plaatsen van een spiraal maar wil daar binnenkort wel mee beginnen. Ze wil daarvoor in de leer bij een gynaecoloog. "Het zit anders dan bij mannen. Dan kan je met één prikje de hele balzak verdoven. Bij vrouwen wordt de baarmoeder door heel veel zenuwen aangestuurd, waardoor je niet met één prikje alles kunt verdoven." Ze hoopt dat de richtlijnen worden aangepast. "Het is geen onwil dat wij geen verdoving gebruiken, maar het zit gewoon niet in het systeem. We krijgen het niet bij de opleiding dus nu moet je als huisarts dat allemaal zelf uitzoeken", legt Timp uit.  "Is dat allemaal nodig?" In haar praktijk heeft ze al wel een aantal dingen aangepast om het plaatsen van een spiraal fijner te laten verlopen. Vrouwen komen voor de ingreep nu altijd eerst langs voor een consult. Dan vraagt ze hoe ze zich voelen, of ze ervaringen uit het verleden meenemen naar de spreekkamer en stelt ze voor dat de patiënt de volgende keer iemand meeneemt voor de afleiding. Dat leverde in het begin weleens scheve gezichten op bij assistenten of collega-huisartsen. "Het is toch een beetje van, is dat allemaal nodig? Maar ik denk dat het heel belangrijk is om de tijd te nemen. Je kan pijn niet inschatten voor iemand anders."