Broertjes en zusjes niet langer onder vergrootglas in aanpak Top 600-criminelen

De gemeente gaat zich in de aanpak van Top 600-criminelen niet meer richten op het eventuele afglijden van hun minderjarige broers en zussen. Die kunnen op deze manier namelijk onterecht een sticker van criminaliteit op zich geplakt krijgen, wat tot verkeerde beeldvorming en stigmatisering kan leiden of zelfs het tegenovergestelde effect kan hebben.  Er is al langer kritiek op de zogeheten Top 600-aanpak van criminelen, een erfenis van burgemeester Van der Laan. Het idee was om de grootste veelplegers van de stad intensief te laten volgen door tientallen instanties als de politie, zorginstellingen en buurtcentra. Zo kunnen ze de juiste hulp en straf krijgen waar nodig. Een belangrijk punt van de aanpak was dat ook minderjarige broers en zussen van deze personen onder een vergrootglas werden gehouden, nog zonder dat ze iets illegaals gedaan hadden. Dit was om te voorkomen dat ook zij afgleden in de criminaliteit. Aanpak werkt niet Uit een rapport van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) uit november 2023 bleek al dat de Top 600-aanpak niet helpt om te voorkomen dat iemand opnieuw een misdrijf pleegt (recidive). Ook schreef het WODC toen al dat het meenemen van broertjes en zusjes in de aanpak niet of zelfs averechts werkt. Destijds zei een moeder wiens zoon op de Top 600-lijst stond tegen AT5 dat haar andere zoon niet begreep dat ook hij in de gaten werd gehouden. Hij belandde volgens haar daardoor alsnog op het slechte pad. De gemeente schrapt het screenen van minderjarige broers en zussen dan ook uit de aanpak. Daarnaast gaat vanaf 2026 de manier van in- en uitstroom anders. Momenteel kunnen personen in de huidige Top 600 alleen instromen als zij voldoen aan 'harde politie- en veroordelingscriteria'. "Op twee vaste momenten in het jaar wordt gekeken of personen nog aan deze criteria voldoen. Als dat niet zo is, stromen ze uit", schrijft burgemeester Halsema in een raadsbrief. Meer maatwerk Straks krijgen politie, stadsdelen, gevangenissen of een behandelaar uit de forensische (verslavings)zorg de mogelijkheid om iemand voor te dragen. Op deze manier is er meer maatwerk mogelijk. "En pakken we actuele problemen in de wijken zo gericht mogelijk aan. Denk aan opkomende fenomenen zoals digitale criminaliteit, criminele uitbuiting en explosieven", verduidelijkt Halsema. De vernieuwde werkwijze zal vaker dan twee keer per jaar worden getoetst, waardoor de doorstroom van personen die geen aanpak meer nodig hebben groter is. Halsema: "De verwachting is dat personen waarbij per definitie of voor langere tijd geen zicht (meer) is op perspectiefverbetering, niet meer instromen dan wel eerder uitstromen. Denk aan langgestraften en personen zonder legale verblijfsstatus." In maart vorig jaar pleitte Halsema al voor een maximale leeftijd voor de Top 600. Zo zou de aanpak succesvoller worden in het verminderen van recidive (terugval).