De opkomst van de slimme deurbel: heel handig voor de politie, maar niet voor je privacy

Ze zijn handig voor bewoners en ook de politie mag graag gebruik maken van de beelden die cameradeurbellen allemaal vastleggen. Kritiek is er ook: de privacy zou er onder lijden en het is onduidelijk of de deurbelfabrikanten niet mee kan kijken. "Of het de veiligheid echt vergroot, daar is heel weinig bewijs voor." Ze zijn relatief onopvallend en weinig mensen zullen zelden enige gedachten aan ze vuil maken. Toch zegt pakweg één op de vijf Amsterdammers dat ze het groeiend aantal slimme deurbellen als ongemakkelijk ervaren. Dat zou blijken uit onderzoek van de gemeente, vertelt GroenLinks-raadslid Elisabeth IJmker. "Veel gebruikers weten niet wat de regels zijn. Bijvoorbeeld: meer dan 90 procent van de deurbellen filmen de openbare weg." En dat is in strijd met de privacywetgeving. "Er zijn allerlei regels waar je aan moet voldoen", zegt advocaat en privacy-expert Ot van Daalen. "Maar de meesten mensen doen dat natuurlijk niet." Wie wél blij is met de cameradeurbellen: de politie. Videobeelden kunnen helpen in het onderzoek naar inbraken of overvallen. "Er zijn zaken waarin we met behulp van camerabeelden van particulieren of bedrijven heel snel een reconstructie hebben kunnen maken van wat er is gebeurd", schrijft een politiewoordvoerder. Speciaal hiervoor is Camera In Beeld in het leven geroepen, een politiesysteem waarbij in Amsterdam alleen al meer dan 31.000 camera's zijn aangemeld. Ruim 900 van die camera's zijn van burgers. Hoeveel daarvan slimme deurbellen zijn en hoeveel 'gewone' camera's, is niet bekend. Vordering Van Daalen vindt dat de politie daarmee slim de wet omzeilt. "Voor de inzet van camera's door de politie gelden heel strenge regels. Het moet worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Maar als een privépersoon een camera ophangt, gebeurt dat niet. Het gekke is dat de politie die gegevens wel kan opvragen." Want ook Amsterdammers die hun camera niet bij Camera In Beeld hebben aangemeld, kunnen gesommeerd worden beeldmateriaal over te dragen aan de politie. "Aan zo'n vordering móet je voldoen", zegt Van Daalen. Bij weigering kan de politie naar de rechter stappen. Een ander punt van zorg voor Van Daalen is het opslaan van de beelden. Volgens hem gaan ze nu rechtstreeks in de cloud, dikwijls in beheer van de deurbelfabrikant. "Het is heel goed mogelijk dat beelden gemaakt door een Amerikaanse deurbel in Amerika worden opgeslagen." En dat betekent evengoed dat een Chinees exemplaar de beelden naar China stuurt. Volgens Van Daalen zijn Nederlandse overheden niet goed op de hoogte van de risico's: "We zouden daar beter op moeten letten." Hij ziet het liefste dat de beelden alleen bij de gebruiker thuis worden opgeslagen. Wetgeving GroenLinks-raadslid IJmker wil dat het stadsbestuur onderzoekt of de privacy op straat met extra wetgeving beter kan worden beschermd. "Ik snap dat de gemeente en politie overgaat tot het plaatsen van camera's, maar we weten nog weinig over de effectiviteit ervan." Daarnaast zijn er in Nederland volgens haar inmiddels 1,2 miljoen slimme deurbellen - zo'n zes keer zoveel als het aantal politiecamera's. "We moeten het gesprek hierover aangaan. Welke gevolgen heeft dit voor de buurt, voor de veiligheid? Mensen voelen zich juist onveiliger als ze continu in de gaten worden gehouden. Dat is een paradox. Wat lost het nu precies op?"