Dit is de eerste Amsterdammer - die rond 1200 rond de Amstel liep

Vanaf morgen kan iedereen kennismaken met de eerste Amsterdammer. Speciaal voor de viering van Amsterdam 750 jaar is een gezichtsreconstructie gemaakt van een jongeman die in Amsterdam waarschijnlijk rond 1200 - de middeleeuwen dus - rondliep. De reconstructie is te zien op de tentoonstelling 'De geboorte van de stad. Op zoek naar middeleeuws Amsterdam' in het gebouw van Stadsarchief Amsterdam.  Bij opgravingen in 1963 vonden archeologen onder de Oude Kerk een zogenaamde boomstamkist met daarin skeletresten. Deze bleken van een man te zijn die daar tussen 1150 en 1215 is begraven. In 1963 wisten ze het al zeker: dit moet een van de allereerste Amsterdammers geweest zijn. En nu heeft die oudst bekende Amsterdammer een gezicht. Schedel kwijt Stadsarcheoloog Ranjith Jayasena: Het is een jongeman van 20 tot 25 jaar, ongeveer 1.72 meter lang. In 1963 hebben ze het skelet nog niet kunnen dateren, ze dachten omstreeks 1200. Ze hebben onderzoek gedaan naar de schedel en die schedel is toen zoekgeraakt. Maar gelukkig hebben ze nog wel foto's gemaakt." En die foto's waren goed genoeg voor fysisch antropoloog en skeletdeskundige Maja d’Hollosy, die de gezichtsreconstructie heeft gemaakt. "Met de foto's kan je een tweedimensionale gezichtsreconstructie maken, één van de voorkant en één van de zijkant. En van deze tweedimensionale gezichtsreconstructies kan je met de computer een driedimensionaal gezicht maken. Daar heb ik een laagje af laten schaven en uitgeprint. En daar heb ik de gezichtsreconstructie op geboetseerd." Omdat er geen DNA van de eerste Amsterdammer is gevonden heeft d’Hollosy een beetje creatief moeten zijn. "Het DNA was gewoon niet goed genoeg bewaard gebleven dus we weten niet wat de huidskleur is en de oogkleur. De kleur van de haren is ook onbekend." Maar dankzij nieuwe technieken zijn onderzoekers wel een stuk meer te weten gekomen over deze middeleeuwse Amsterdammer. Zo hebben ze met isotopenonderzoek (isotopen zijn chemische elementen in het bot) vastgesteld dat de jongeman vooral planten en dieren at die op land leefden. "Wat we kunnen zeggen is dat hij geen visliefhebber was", zegt Jayasena. Longontsteking Ook is gekeken naar de gezondheid van de oudst bekende Amsterdammer. En die was volgens de stadsarcheoloog niet best. "We hebben hele sterke aanwijzingen dat die persoon sowieso ergens aan geleden heeft. Dat hij pijn of koorts moet hebben gehad. Dat heeft hij oplost door een medicijn te slikken dat van wilgenbast afkomstig was. En we hebben ook aanwijzingen door het DNA van een bacterie die wordt geassocieerd met longontsteking, dat deze persoon misschien longontsteking heeft gehad. Met zekerheid kunnen we het niet zeggen maar in die tijd was dat dodelijk." Naast de Eerste Amsterdammer zijn er tijdens de tentoonstelling ook bijzondere archiefstukken, archeologische vondsten en kunstwerken uit de middeleeuwen te zien. 'De geboorte van de stad. Op zoek naar middeleeuws Amsterdam' is tot en met 6 juli te bezoeken in Stadsarchief Amsterdam.