Geert Mak ziet steeds meer 'toeristenbagger' in Amsterdam: "Bewaak je straten"

Grofweg de helft van de Amsterdammers die in 2013 in de stad woonden, zijn er tien jaar later niet meer. En het zijn niet alleen studenten of expats die na een paar jaar weer verder trekken: ook gezinnen en Amsterdamse jongeren, die in de stad geen huis kunnen vinden, zoeken hun heil elders. Stadschroniqueur Geert Mak maakt zich zorgen. "De geworteldheid van mensen is minder aan het worden. En dat gaat consequenties krijgen." Geert Mak mag dan geen geboren en getogen Amsterdammer zijn, als schrijver van Een kleine geschiedenis van Amsterdam weet hij wat de stad uniek maakt. Ter ere van het 750e levensjaar van de stad heeft hij een herziende editie uitgebracht, waarin ook het laatste decennium aan de orde komt.  Hotel Amsterdam Mak noemt het een 'stad van beweging'. Een handelsstad, een migrantenstad, waar verandering de enige constante lijkt. Maar de laatste jaren gaat het wel erg hard. Volgens Mak komt dat doordat steeds meer mensen ervoor kiezen een poosje in Amsterdam te wonen en dan weer ter vertrekken. Mak haalt cijfers aan die Marcel van Engelen publiceerde in zijn boek De Stad: "Van de mensen die in 2013 in de stad woonden, is 47 procent weggetrokken. Bijna de helft." Doordat de stad nog altijd volop werk en vertier biedt, zijn die vertrokken mensen snel weer vervangen door nieuwkomers: studenten, expats, migranten, noem maar op. Maar hoe kan Amsterdam die mensen behouden? "Het zijn niet alleen de expats die weer vertrekken, maar ook jongeren die bijvoorbeeld geen huis kunnen krijgen. De geworteldheid van mensen aan hun buurten, aan hun straten, is minder aan het worden. En dat gaat consequenties krijgen." De winkels van de Nieuwmarktbuurt Mak ziet het ook rondom de Nieuwmarkt, de buurt waar hij in 1980 kwam wonen. Een buurtje waar de bewoners hondstrouw en honkvast waren, ook toen de Zeedijk nog het terrein was van verslaafden en de buurt last had van inbraken. "Maar het gekke is dat je nu veel stukjes in de buurtkrant leest met stukjes van mensen die zeggen: 'Wij gaan nu weg'. En dat komt vooral door het toerisme." Tekst loopt door onder de afbeelding. Als voorbeeld noemt hij Slagerij Vincent, die eind 2023 als een van de laatste buurtwinkels de deuren sloot. "Die zaak was hartstikke geliefd in de buurt. Nu zit er toeristenbagger. En je snapt niet waarom het kan overleven."  Mak hoopt dat het gemeentebestuur strenger kan optreden tegen dingen als wafelzaakjes vermomde witwasserijen. "Bewaak je winkelbestand, bewaak je straten, want opeens is het helemaal niets meer. Maar er zijn ook allerlei Europese regels, die dat soort beleid beletten." Steden als Parijs, Amsterdam en Barcelona zouden wat Mak betreft er slim aan doen samen een vuist te maken en het Brusselse beleid proberen te beïnvloeden. Wereldstad, werelddorp Het zijn merkwaardige problemen voor een stad die tot diep in de twintigste eeuw een armlastige, vervallen stad was. Anderzijds is dat nu juist de reden waarom Amsterdam zijn charme van weleer heeft weten te behouden. "Daardoor hebben we nooit geld gehad om de halve boel plat te gooien, zoals in Parijs. Daardoor is het een stad met veel intimiteit. Het is een wereldstad, en tegelijkertijd een werelddorp. Dat maakt die sfeer hier heel bijzonder. Dat hoort ook bij het geluk dat Amsterdam heet."