Hoe de uitvaart van André Hazes in een paar dagen tijd een mega-event werd

De uitvaart van André Hazes in de Arena werd een mega-evenement dat in het collectieve geheugen gegrift staat. Zo'n grote, publieke begrafenis was nog nooit vertoond in Nederland. Alles moest in een paar dagen tijd geregeld worden: bloed, zweet en tranen voor de organisatie. Twintig jaar later blikken we met de betrokkenen terug op deze bijzondere dag. Wim Bohnenn zal bij veel mensen bekend zijn als de presentator bij talloze landskampioenschappen van Ajax. Van de 36 maakte hij er 17 van het podium mee. Bohnenn was bij veel gedenkwaardige momenten in de Arena, maar wat hem misschien wel het meest bijblijft, is de uitvaart van André Hazes, zijn gabber die vandaag precies 20 jaar geleden overleed. Bohnenn was tijdens de uitvaart degene die de dienst begeleidde. "Rachèl (André's vrouw, red.) had me dat gevraagd, daar ben ik haar nog altijd zeer dankbaar voor." Bohnenn regelde twintig jaar lang van alles voor Hazes. "Hij was zelf natuurlijk een ongeleid projectiel, dus ik moest er eigenlijk voor zorgen dat hij overal op tijd kwam." Als Hazes vlak voor een concert in de Arena kapot ging van de zenuwen, werd Bohnenn gevraagd om met hem in hotel Huis ter Duin te zitten. "Dan moest ik hem afleiden. En ook laag in de alcohol houden, zodat zijn stem goed bleef." Ook voor voormalig Mojo-directeur John Mulder blijft de uitvaart een bijzonder moment. Mulder maakte als concertorganisator heel wat mee. Hij werkte met sterren als Madonna, Michael Jackson, en ook met Prince, die hij ooit eens overhaalde om midden in de nacht in het Utrechtse Tivoli op te treden. 8 miljoen televisiekijkers Maar de uitvaart met Hazes in de Arena, dat blijft toch minstens zo'n gedenkwaardig moment, zegt Mulder. 50.000 mensen waren in de Arena getuige van het afscheid. Acht miljoen mensen zagen live op televisie hoe een 10-jarige Dré Jr. een brief aan zijn vader voorlas en hoe Paul de Leeuw a capella 'Droomland' zong.  Er waren toespraken van burgemeester Job Cohen en van de latere naamgever van het stadion: Johan Cruijff. René Froger, Bløf, Guus Meeuwis, Trijntje Oosterhuis, Xander de Buisonjé, Marianne Weber en Danny de Munck traden op. De dienst duurde zo'n twee uur. Shows van dat formaat vragen normaal gesproken om maanden aan voorbereiding, maar dit keer is er improvisatie nodig. Het idee om een afscheid te organiseren komt een paar uur nadat André is overleden. Alles moet dus binnen vier dagen gebeuren.  Terugvlucht uit New York John Mulder heeft op dat moment al een paar hele hectische dagen achter de rug. Hij zit in New York als André in het ziekenhuis wordt opgenomen. Een telefoontje uit Vinkeveen volgt en Mulder boekt het eerstvolgende vliegtuig naar huis.  Mulder kent André en zijn familie dan inmiddels al een paar jaar. Hij staat aan de wieg van de drie concerten die de zanger in de Arena zou geven. De organisatie van die shows bevalt de familie zo goed dat Mulder al snel een vertrouweling wordt van André en zijn vrouw Rachèl. "Ze waren niet altijd gelukkig in hun keuze met hun partners", vertelt Mulder over die tijd. "Toen ze grote shows wilden produceren, leverde dat problemen op." Wanneer de Mojo-directeur dat te horen krijgt, biedt hij zijn hulp aan. "Want het organiseren van concerten was ons vak. We waren geen eendagsvliegen die gouden bergen beloofden." Sterfbed in Woerden De shows in de Arena worden een groot commercieel succes, al wordt tijdens het laatste optreden pijnlijk duidelijk dat bij Hazes - door zijn gehoorproblemen - het beste ervan af is. "Maar als je eenmaal bij de familie Hazes als een oké persoon geaccepteerd was, dan was het ook 'all the way'. In lief en leed." En dus staat Mulder een paar jaar later - en een paar uur na zijn vlucht uit New York - aan het sterfbed van André. In het ziekenhuis in Woerden regelt hij dat de zanger een afgezonderde kamer krijgt. Omliggende kamers worden vrijgemaakt. Een ingehuurd securitybedrijf zorgt ervoor dat de gang 24 uur per dag wordt bewaakt. Drie dagen is John Mulder met de familie in het ziekenhuis in Woerden. Op donderdagochtend zit Mulder voor het laatst aan het bed. "En toen was hij weer een stuk slechter." Om 9.30 uur overlijdt de zanger. Mulder regelt dat de familie via de ingang van de ambulancedienst naar buiten kan rijden, om zo buiten het zicht van de pers het ziekenhuis te verlaten. Hoe groot de schok in het land is, wordt voor de familie en Mulder al snel duidelijk. Het nieuws, dat eigenlijk pas 's middags naar buiten had moeten komen, lekt binnen de kortste keren uit en niet lang daarna verdringen de tv-ploegen zich voor de woning in Vinkeveen om vast te leggen hoe fans af en aan komen om bloemen en blikjes bier bij de poort neer te leggen. Telefoontje van Rachèl Volgens Mulder ontstaat het plan om een afscheid in de Arena te organiseren nog diezelfde middag. "Het idee was om eerst in de Heineken Music Hall dan een uitvaartdienst te houden, maar Rachèl zei: 'waarom doen we het niet gewoon in de Arena? Want we hebben toch niks te verbergen?'" Het eerste wat Rachèl Hazes vervolgens doet, is de directeur van de Arena bellen. Sinds de opening van het dan acht jaar oude stadion is dat Henk Markerink. Markerink en Rachèl kennen elkaar op dat moment al goed vanwege de drie concerten van Hazes. "Ze kwamen regelmatig langs in de Arena om een bakje koffie te drinken", vertelt Markerink. "En meestal kreeg André dan een biertje. Voor hem was het een manier om zich voor te bereiden op een show." Nu André er niet meer is, belt Rachèl voor iets heel anders: "Of we niet een soort uitvaartdienst in de Arena konden doen? Daar moest ik wel even over nadenken, want Ajax moest precies twee dagen ervoor nog een wedstrijd tegen Roda spelen. Maar toen ik het intern even overlegde, kreeg iedereen bij de Arena er wel een heel goed gevoel bij." Nog diezelfde middag besluiten John Mulder en Henk Markerink bij elkaar gaan te zitten. "Toen hebben we het over licht, geluid en hekjes gehad. Het hele scenario uitgetekend. En toen aan het eind van de dag zeiden we: 'Ja, het past in het schema, hier gaan we voor'", vertelt Markerink. Diezelfde avond wordt de uitvaart in de talkshow Barend en Van Dorp bekendgemaakt. In alle hectiek vergeten Mulder en Markerink nog wel even burgemeester Job Cohen in te lichten, maar hij blijkt uiteindelijk ook geen bezwaar te hebben. Maar daarmee zijn ze er nog niet: ook van de politie moet de organisatie een akkoord krijgen. De staking van het GVB, die op de dag van de herdenking zal plaatsvinden, dreigt nog roet in het eten te gooien. Het probleem wordt uiteindelijk opgelost door de NS, die belooft meer treinen in te zetten. Nergens een no-go Markerink: "Heel spontaan zei iedereen 'ja'. We hebben nog nooit zo snel een productie in elkaar gedraaid. Nergens vonden we een no-go. Dan merk je wel dat het gaat om een Amsterdamse artiest die iedereen ergens in zijn hart had zitten. De medewerking van alle kanten was frappant." Zeker dat het stadion ook echt vol zou zitten tijdens de uitvaart, zijn de twee op dat moment nog niet. "We wisten ook niet of er 10.000 mensen op af zouden komen, of 100.000 mensen", aldus de oud-stadiondirecteur. "Zoiets kan ook heel erg tegenvallen. Dat er gewoon heel weinig mensen zitten." "Maar al snel kregen we een soort van onderbuikgevoel dat het de goede kant op ging", vertelt Mulder. "Ik kreeg dat al op de dag na het overlijden, toen de Tros me om 5.30 uur wakker belde om te vertellen dat ze het live wilden uitzenden. Dat waren allemaal dingen waar Henk en ik niet aan gedacht hadden. Toen dachten we pas: ja, waarom eigenlijk niet op televisie?"  Artiesten Maar dan moeten er ook nog artiesten geregeld worden. "Ik heb er nog nooit zoveel aan de lijn gehad als in die dagen", zegt Mulder. "Of dat nou allemaal was om een oprecht eerbetoon aan André te geven, betwijfel ik eerlijk gezegd. Het werd namelijk zó groot, op een gegeven moment kreeg je de indruk dat die uitvaart voor veel mensen the place to be werd, hoe raar het ook klinkt." Hij krijgt er naar eigen zeggen een dubbel gevoel bij als hij er aan terugdenkt. "Ik zat die dagen met Rachèl in Vinkeveen. Met iemand die net haar echtgenoot is kwijtgeraakt. Die nog twee kinderen heeft. Het moest ook door om zijn status te eren. Bij wijze van spreken." Vuurkorven Nadat Ajax op zaterdagavond tegen Roda JC heeft gespeeld, wordt de Arena in 48 uur tijd omgebouwd tot gelegenheids-uitvaartcentrum. Omdat Ajax niet wil dat het veld beschadigd raakt, wordt er een vloer over het gras gelegd. Mulder: "Maar we hebben ook dingen toegevoegd om in het stadion meer de sfeer van een uitvaart te geven. Zoals het plaatsen van grote vuurkorven. Ik dacht wel: in zo’n groot stadion is het neerzetten van een paar kaarsen niet genoeg. Dus we hebben ook vier hele grote vuurschalen geplaatst. Dat zag er heel indrukwekkend uit." Van stilte tot uitbundig meezingen Nadat de hele herdenking op zondag is gerepeteerd (van het naar binnen rijden van de kist tot de optredens van de artiesten) kan 's avonds het echte werk beginnen. Henk Markerink is al die tijd vooral in de control-room van het stadion om alles in de gaten te houden, en ziet vanaf die plek hoe 'zijn' stadion in twee dagen tijd wordt omgetoverd. "Binnen hing er een soort serene rust. Het had iets heel heiligs. Het was toch sacraal." John Mulder is één van de zes mannen die de kist naar de middenstip begeleidt. Hij herinnert het zich als een 'een heel emotioneel moment.' "Bizar. We hadden het stuk geoefend. Met de auto het veld op. Naar het middenplein rijden. Maar toen we dat dus voor het echie deden, waren die 50.000 mensen die er zaten ábsoluut stil! Een collectieve emotie... Die was echt onbeschrijfelijk." Momenten van stilte worden afgewisseld met uitbundig meezingen. "Ik herinner me dat op een gegeven moment het bier op was", vertelt Markerink. "We hadden nooit voorzien dat er zoveel gedronken zou worden. Dat past normaal gesproken natuurlijk niet helemaal in de rouwsfeer." Op het moment dat de kist weggereden wordt, wordt er dan ook luidkeels meegezongen. Iets waar John Mulder naar eigen zeggen al op ingespeeld had. "Vlak voor dat moment zou Xander de Buisonje nog Zij Gelooft in Mij spelen. En ik had met hem afgesproken: wat er daarna ook gebeurt, gewoon dat nummer blijven spelen. Alleen op de piano, voor de rest niks doen totdat we het stadion uit zijn." Ook Mulder loopt op dat moment naast de kist langzaam het stadion uit. "Ik durfde eigenlijk niet naar de tribunes te kijken. Dan had ik 50.000 mensen hebben zien zingen, waarvan er 20.000 aan het huilen waren. Een ongekende samenkomst van emoties." Voor Wim Bohnenn, die de dienst had geleid, was het mooiste moment ook na de dienst. "Eigenlijk was alles even mooi, maar wat me het meeste is bijgebleven was het moment dat die kist langs een erehaag van F-siders ging. Die stonden daar met fakkels te wachten. Het was net alsof die kist in rook opging naar de hemel." Zo'n massale uitvaart er sindsdien niet meer geweest: "Ik weet geen plek op de wereld waar dit ooit vertoond is", zegt Mulder, toch iemand die overal ter wereld aan concerten gewerkt heeft, resoluut. "Ik kan uit mijn hoofd alleen het afscheid van Nelson Mandela en Michael Jackson bedenken. Die van Jackson was in het basketbalstadion van de Lakers. Daar konden 'maar' 17.000 mensen bijzijn." Op de vraag of zo'n massale uitvaart niet een beetje 'on-Nederlands' is, zegt hij: "Zoiets kan alleen in Nederland. Je hebt echt meerdere mensen nodig die hun schouders eronder willen zetten. Ik weet nog dat ik tegen Henk zei: 'Ik weet niet hoe we dit moeten doen en jij ook niet. Het enige wat ik weet is dat we elkaar heel hard nodig zullen hebben als we dit willen regelen." "Dat er meerdere mensen een paar dagen van tevoren bij elkaar komen en zeggen 'we gaan dit gewoon doen': zoiets is in Amerika, waar ik nu werk, bijvoorbeeld veel moeilijker. Wat dat betreft, is Nederland ongekend. We zijn niet voor niks een handelsland." Maar, zeggen beide heren ook, uiteindelijk ligt het grootste aandeel bij Hazes zelf: "Hij zat bij zoveel mensen in het hart", zegt Markerink. "Niet iedereen die beroemd en succesvol is, zit meteen in het hart van mensen. Hij was een man die alles volledig uit de emotie deed. Daarom denk ik dat veel mensen ook een emotionele band met hem hadden."