Klimaatfilosoof: Geen grote, maar juist kleine dingen doen voor het klimaat is de sleutel

De klimaatcrisis kan overweldigend en ongrijpbaar zijn. De kunst is om het klein te houden, zegt klimaatfilosoof Chris Julien. Hij roept iedere Noord-Hollander op om dagelijks 'een beetje activistisch' te zijn. Hoe pak je dat aan? Op een nazomerse dag fietst Chris Julien over de Landsmeerderdijk in Amsterdam-Noord. Terwijl de zon links over het water glinstert, wijst hij op rechts naar een uitgestrekt stuk groen. "Mooi, hè?" zegt Julien. De nog laatst overgebleven polder binnen de ring van Amsterdam ligt precies tussen zijn werk en huis in Zaandam. Hij komt hier vaak om in de stad tot rust te komen, zegt hij, terwijl hij een haal van zijn vape neemt. Maar ook om te zien waar hij al zijn ziel en zaligheid de afgelopen jaren in stopt: het tegengaan van klimaatverandering. Hier grazen de koeien en schapen door de uitgestrekte weilanden, terwijl vogels als grutto’s ongestoord hun nesten bouwen. "Hier is het zoals het hoort te zijn", zegt Julien. Geen hoop, maar wanhoop Chris Julien heeft een brakke nacht achter de rug. Zijn konijn was ziek en het was kantje boord. Op de bank, met konijn op schoot, klonk 'ik hoop dat je het haalt', als een mantra door zijn hoofd. Julien: "Hoop is het laatste dat je hebt, een soort allerlaatste redmiddel." Toch gelooft de filosoof niet in hoop. Althans, in klimaatcontext. "Zonder hoop word je wanhopig. En dat is precies wat er moet gebeuren: mensen moeten wanhopig worden over de klimaatverandering." Juist door de wanhoop soms toe te laten kan je doorvoelen wat op het spel staat. Want door de hoop even los te laten kan je overgaan tot actie, aldus Julien. Rommelige rotzooi  Julien maakt zich grote zorgen en vindt dat iedere Noord-Hollander elke dag een beetje klimaatactivist moet worden. "We kunnen niet langer achteroverleunen en wachten op verandering," benadrukt hij. "Iedereen moet zijn steentje bijdragen, hoe klein die bijdrage ook lijkt. Het begint bij onszelf en in onze eigen gemeenschap." Hij verduidelijkt: "Het is één groot ongewis hoe de wereld er over vijftien jaar, in 2040, uitziet." Een rondje hardlopen? Dat gaat volgens Julien niet meer zo makkelijk als dat vandaag gaat. Ook zal de prijs van voedsel stijgen en is het maar de vraag of er nog schoon drinkwater uit de kraan stroomt. Kortom, als we niks doen, zal ook de Noord-Hollander binnen afzienbare tijd de gevolgen aan klimaatverandering aan den lijve ondervinden, zweert hij. Tekst gaat door onder de foto. Om mensen wakker te schudden, schreef de huisfilosoof van actiegroep Extinction Rebellion het boek Alledaags Activisme, een pleidooi voor eenieder die graag iets wil doen tégen klimaatverandering, maar niet weet hoe.   Want het worden van een klimaatactivist vergt moed, weet Julien uit eigen ervaring. Een paar jaar terug verhuisde de filosoof van de hoofdstad naar Zaandam. Een logische keuze want 'als je altijd bezig bent met groen wil je daar ook gewoon wonen'. Zijn eigen buurt in Zaandam ziet Julien als het eco-systeem in het klein, inclusief alle voor- en tegenstanders.  In gesprek blijven Zo kijkt hij vanaf zijn Zaanse woning uit op een park. Toen hij het plantsoen in de buurt adopteerde, om de biodiversiteit in zijn buurt te vergroten, gaf dat behoorlijk wat frictie bij de buren. De groene wildgroei zorgde vooral bij een buurvrouw voor onbegrip. Hoe kon ze haar honden nu nog fatsoenlijk uitlaten? ‘Je vindt het rommelig hé', zei Julien eens. ‘Ik vind het rotzooi', reageerde buurvrouw.   Julien grinnikt. Na jaren van klimaatactivisme weet hij het kaf van het koren te scheiden. Toch probeert hij met zijn buurvrouw in gesprek te blijven. Het is belangrijk, meent hij. "We moeten met zijn allen een systeemverandering op gang brengen. Mensen zijn als schapen: ze zullen net als een kudde elkaar achter nalopen." Maar hoe zorg je dat er meer schapen over de dam volgen? Julien: "Door alledaags activisme!" "Juist daar liggen een legio aan kansen. Ga een schoolplein vergroenen! Adverteert je krant nog voor fossiel? Druk je punt!" Het hoeft geen groot project te zijn, volgens Julien, want door resultaten te boeken, hoe klein ook, inspireer je anderen en groeit de beweging vanzelf. Piept en kraakt  De sleutel? Je moet het samen doen, want 'in je eentje ga je nat'. En dus luidt het advies van Julien: "Spreek je uit over je zorgen." Dat is niet makkelijk en vraagt een bepaalde moed, erkent hij. "Je moet een oud normaal doorbreken. Je moet veranderen, transformeren en iets achterlaten. Dat is waar het piept en kraakt."  Hij geeft een groepje activistische Amsterdamse ambtenaren als voorbeeld. In 2022 stuurden zij licht ongehoorzaam een brandbrief om de gemeente Amsterdam te wijzen op het gebrek aan klimaatmaatregelen, gesteund door 1200 collega’s. Het resultaat? Een duurzaamheidsparagraaf in alle besluitvorming, een Klimaatwerkplaats en een verhoogde CO₂-doelstelling voor 2030. Smaak te pakken "Dit laat zien hoe een klein clubje met moed gelijkgestemden kan vinden en het systeem in beweging kan brengen," zegt Julien. Julien benadrukt dat het geen zin heeft om elkaar te veroordelen voor wat niet wordt gedaan; focus liever op de positieve stappen die mensen wel zetten. Terwijl hij naar zijn vape kijkt, zegt hij: "Ja, dat is mijn verslaving. Maar dat betekent niet dat al het andere dat ik doe geen impact heeft." Hij glimlacht en meent dat actief zijn als activist meer voordelen oplevert dan passief toekijken. "Wanneer je eenmaal de smaak te pakken hebt, zul je merken dat het je leven op verschillende manieren verrijkt."