Mazelenbesmettingen in Amsterdam lopen op, hoe gevaarlijk is dat?

Het aantal mazelenbesmettingen in Amsterdam neemt toe. Vanochtend liet de GGD weten dat de oorsprong zich bevindt op een basisschool in Nieuw-West. Het gaat om zestien mensen in totaal, van wie vier kinderen opgenomen zijn geweest. De GGD en het RIVM uitten al langere tijd zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Wat zeggen deze cijfers over die zorgen en komt er ook echt een grote uitbraak?  Om welke basisschool het gaat, wil de GGD vanwege privacyredenen niet zeggen. De vier kinderen die in het ziekenhuis opgenomen zijn geweest, zijn volgens GGD-arts Charlie van der Weijden inmiddels weer thuis. De situatie op de basisschool is ontstaan doordat een kind in het buitenland besmet is geraakt. Het kind zat zelf niet op de school, maar heeft gezinsleden aangestoken die wel op de school zaten. Risico's  Mazelen zijn erg besmettelijk en niet per se onschuldig. Je kunt er best ziek van worden, vertelt Harald Wychel, woordvoerder van het RIVM. "Je voelt je heel onprettig en kan koorts krijgen", zegt hij. Voor mensen met een zwakkere gezondheid zijn de risico's groter: "Een longontsteking, bronchitis of een hersenontsteking, bijvoorbeeld." De kans om in Nederland aan mazelen te overlijden is naar schatting 1 op de 10.000. Tijdens de laatste uitbraak in 2013 overleed één meisje aan de gevolgen van mazelen.  Wethouder Alexander Scholtes, die verantwoordelijk is voor de zorg in de stad, maakt zich zorgen over de huidige ontwikkeling. Volgens hem zal het zich snel door de stad verspreiden. "Mensen bewegen door de hele stad", zegt hij. Hij roept daarom ook op: "Als je denkt dat je kind mazelen heeft, neem het dan niet mee naar de wachtkamer van de huisarts. Voorkom alsjeblieft dat het andere kinderen kan besmetten."  De toename van besmettingen in de stad ligt in lijn met de landelijke stijging van het aantal gevallen. Zo bracht het RIVM gisteren naar buiten dat er in totaal 108 gevallen zijn in Nederland. Dat is opvallend omdat het totaal aantal gevallen eind maart 2024 op 55 stond.  Geen reden tot paniek  Toch hoeven deze cijfers nog geen reden te zijn voor grote paniek zegt Wychel. “Deze piek hoeft niet te zeggen dat dit in hetzelfde tempo doorzet. Wat je wel kan zeggen is dat mazelen nu meer heerst in Europa dan in andere jaren”, zegt hij. De landen waarvandaan de mazelen naar Nederland zijn meegenomen zijn Marokko en Roemenië. Mensen die daar besmet raakten, zijn niet of te weinig gevaccineerd geweest, aldus Wychel.  Mensen die naar die landen op vakantie gaan worden volgens Wychel wel dringend geadviseerd hun vaccinatiestatus te checken: "Eén vaccinatie beschermt voor 95 procent, de tweede voor 99 procent. Mensen die al eens mazelen hebben gehad zijn ook beschermd." Volgens het RIVM spreken we in Nederland nog niet van een uitbraak, maar van verschillende clusters. Dat komt omdat de bron van de uitbraken nog te herleiden is. Zo ook in Amsterdam. De laatste uitbraak die Nederland had, was in 2013. In dat jaar waren er landelijk meer dan 2500 meldingen. De oorzaak van die landelijke uitbraak lag toen in de Biblebelt.  Toch wordt er rekening mee gehouden dat zo'n uitbraak eens in de tien tot vijtien jaar terugkomt. Dat komt omdat zowel de landelijke vaccinatiegraad, als die in stedelijke gebieden, nog altijd onder het advies van 95 procent ligt. Zo ligt het landelijke gemiddelde op 90 procent. Amsterdam kent gemiddeld een magere 84 procent. Dalende trend De GGD is gestart met een uitgebreid bron- en contactonderzoek, en verwacht nog meer gevallen aan te treffen de komende tijd. De wijk rondom de school in Nieuw-West staat bekend als een buurt met een lage vaccinatiegraad: “De besmettingen hebben een grote relatie met de lage vaccinatiegraad in die wijk. Al jaren zien we een dalende trend. Ook op deze school. Daardoor kon het zich heel snel verspreiden", aldus GGD-arts Van der Weijden.  Redenen om niet te vaccineren zijn volgens RIVM-woordvoerder Wychel nog altijd divers: "Er zijn religieuze redenen, maar ook zien we dat mensen iets minder vertrouwen in vaccineren hebben na corona." Hiernaast zijn er soms ook praktische redenen, vertelt hij. Volgens Scholtes speelt het niet alleen in Nieuw-West, maar ligt de vaccinatiegraad in meerdere wijken, verspreid door de hele stad, veel te laag. Specifieker wil hij niet zijn. Wel stelt hij dat de gemeente bezig is met een wijkgerichte- en meer praktische aanpak. "Door samen te werken met Amsterdammers, experts en partijen uit de buurt. Vroeger moest je ver reizen naar grote gymhallen, nu kan je in je eigen buurt terecht", zegt Scholtes. Volgens hem heeft dat afgelopen jaar voor het eerst geleid tot een stijging van de opkomstcijfers.  Toch was de aanpak niet voldoende om de dalende trend te keren en de clusteruitbraak in Nieuw-West te voorkomen, wel heeft hij vertrouwen in de aanpak: "Het is een kwestie van volhouden."