Ook een geweldloze demonstrant kan klappen krijgen: "De ME heeft die bevoegdheid"

Op social media gaan video's rond van agenten van de Mobiele Eenheid die demonstranten bij de acties op de UvA flinke klappen uitdelen. Eén video wordt zelfs door een politiewetenschapper bestempeld als buiten proportioneel. Maar: "Dit is een uitzondering op de regel." Een demonstrant deinst achteruit tegen de glazen muur van het UvA-gebouw. Met een afwerend gebaar probeert hij de knuppel van de ME'er tegen te houden, maar de eerste klap landt al op zijn schouder. Hij duikt in elkaar en de agent blijft slaan, ook nadat een collega tussenbeide komt om de demonstrant uit de hoek te slepen.  Een jongen die binnen staat filmt alles: "Yo yo yooo! What the fuck?!" Via Instagram en andere sociale media is de video inmiddels duizenden keren gedeeld. Te veel klappen Jaap Timmer, politiewetenschapper aan de Vrije Universiteit, heeft de video ook gezien. Hij is bondig in zijn oordeel: dit kan niet. "Dit is niet goed, dit zijn klappen te veel." Toch, zegt Timmer: de ME was bevoegd om geweld te gebruiken. "Je hoeft geen gevaar te zijn als burger, of geweld te gebruiken, om toch geweld te ontvangen door de politie. Bijvoorbeeld als een demonstrant bij herhaling niet luistert naar instructies om te vertrekken." Of dat in dit geval ook niet is gebeurd, kan Timmer niet zeggen: de beelden laten daarvoor te weinig zien. "Mijn radartjes beginnen dan ook direct te draaien als ik zo'n filmpje zie: wat is hier vooraf gebeurd?" Anderzijds baalt Timmer ervan dat dit soort filmpjes door alle aandacht 'worden uitvergroot': "Dit is een uitzondering op de regel. Je moet niet de hele operatie afrekenen op één of een paar van dit soort incidenten." Geweld Incidenten? Laat het Sam Hamer, junior docent Sociologie aan de UvA, niet horen. "Eén van de dingen die echt duidelijk zijn geworden is dat de politie bruut geweld heeft ingezet tegen vreedzame demonstranten." Bovendien, zo vinden Hamer en een groep UvA-docenten die met de demonstranten sympathiseren, grijpen de agenten veel te snel naar de wapenstok. Exacte cijfers heeft hij vooralsnog niet, maar het is te vaak voorgekomen om te spreken van 'incidenten', stelt hij. Hamer was bij een groot deel van de demonstraties aanwezig en zegt het politieoptreden van dichtbij te hebben meegemaakt. "De politie heeft er de laatste dagen goed op losgeslagen. Ook op mensen die geen gevaar meer waren." Ook zou de politie geen hulpverleners hebben toegelaten die gewonden demonstranten wilden helpen. "Zelfs in gevallen waarbij duidelijk was dat hulp extreem nodig was." Een groot bezwaar, vindt Hamer, is dat de agenten niet herkenbaar zijn door de zware helmen die ze ophebben. "Ze zijn haast on-identificeerbaar", vindt hij. "Als mensen politiegeweld ervaren, is het daardoor moeilijk om aangifte te doen." Gevolgen Politie-expert Timmer denkt dat de ME-agent uit de virale video wel degelijk te herkennen was - in ieder geval door de politieorganisatie zelf. "Agenten hebben nummers en merktekens op hun helmen en hun kleding. Zo is uit te zoeken wie dat betrof." Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren door de collega van de agent, die hem ervan weerhield om verder op de demonstrant in te slaan. Wat Timmer betreft was dat ook een goed voorbeeld van 'zelfcorrectie' ter plaatse. Maar ook een aangifte door het slachtoffer is in dit geval zeker niet kansloos. "Zeker als er videobeeld van is. Dan heb je een tijdstip en een plaats van handeling. In het werkschema van de ME kan je uitzoeken wie er was." Want, zegt Timmer: ook de politie zit hier niet op te wachten. "Ik denk dat die jongen met die beelden een aangifte kan doen. Hier zal toch ook een correctie moeten plaatsvinden op die agent die daar uit zijn plaat ging." 'Doe aangifte' Timmer wijst op incidenten uit het verleden waar agenten intern zijn berispt of justitieel zijn vervolgd. "Dat is nog gebeurd na een incident bij een coronademonstratie." Hij is er niet rouwig om: het hoort wat hem betreft bij een gezond politieapparaat. Burgemeester Halsema liet vorige week al weten dat er zeker interne evaluaties plaats zullen vinden van de politie-inzet. "Personen die gewond zijn geraakt roepen wij altijd op een klacht in te dienen of aangifte te doen." UvA-docent Hamer rekent er op dat er al aangiftes in de maak zijn. "Er zijn mensen bezig met al het beeldmateriaal en getuigenissen te verzamelen."