Restauratie De Nachtwacht van start, maar hoelang het duurt? Dat weet alleen het doek zelf

Een team van acht restauratoren is in het Rijksmuseum begonnen met het verwijderen van de vernislaag van De Nachtwacht. Het is het begin van de tweede fase van de restauratie van Rembrandts meesterwerk, de fase waarin er daadwerkelijk gerestaureerd wordt. Bezoekers kunnen de restauratie live meemaken, al blijven enkele details over de opknapklus in mysteriën gehuld. Beetje bij beetje, doekje voor doekje: het verwijderen van de vernislaag van De Nachtwacht is wat je een monnikenklus noemt. Minuscule tissues van een paar vierkante centimeter, gedrenkt in een oplosmiddel, worden één minuut tegen het doek gehouden. Het doekje neemt dan de vernis op. En dat dan herhalen totdat je de volledige 16.000 vierkante centimeter hebt gehad. Toch ervaart restaurator Ige Verslype het absoluut niet als een straf om zoveel tijd met haar neus bovenop Rembrandts meesterwerk te zitten. "Je kijkt zo lang naar het verfoppervlak, het is heel bijzonder om het schilderij zo goed te leren kennen." Samen met zeven collega's zal ze de komende tijd aan de slag gaan met het verwijderen van alle vernis. Hoelang dat gaat duren? Moeilijk in te schatten, zegt Verslype. "De vernis uit de jaren 70 kunnen we makkelijk verwijderen, maar het verwijderen van de resten die daaronder zitten kan heel lang gaan duren. Op een klein stukje kun je soms uren bezig zijn. Het schilderij bepaalt het tempo van de restauratie." 'Rembrandts naakte waarheid' Museumdirecteur Taco Dibbits kan zijn enthousiasme niet verbergen. "Dit is natuurlijk ontzettend spannend", glundert Dibbits. "Het is uniek om nu te komen kijken. Hij hangt gewoon op zaal en elke dag zal je iets anders zien. Je ziet nu Rembrandts naakte waarheid." Ook Dibbits vindt het lastig in te schatten hoeveel tijd deze tweede fase van de renovatie in beslag gaat nemen. "Het schilderij wijst de weg hoelang het duurt. Het prachtige is dat bedrijven en particulieren allemaal geld hebben gedoneerd om te zorgen dat we dit kunnen doen." Hoeveel de restauratie kost, wil Dibbits niet zeggen. "Maar het is mooi dat we het met particulier geld kunnen doen." Grauwe sluier Ook de schade aan het doek zal met het weghalen van de vernislaag tevoorschijn komen. "Het schilderij is ooit aangevallen met een mes, we hebben een zuuraanval gehad – al die schade gaan we blootleggen", zegt Verslype. "Het schilderij zal er de komende tijd dus heel anders uitzien." Zonder vernislaag zal het schilderij er ook een stuk grauwer uitzien. "Maar dat is maar tijdelijk. Totdat we een nieuw vernis aanbrengen. Dan is dat weer weg."