Ruim 1.800 boetes voor 'buitenslapers' tussen 2021 en 2024

Tussen 2021 en 2024 hebben agenten en handhavers 1.839 boetes uitgedeeld voor 'overlastgevend buitenslapen', zoals dak- en thuislozen die in een portiek of speeltuin liggen. Dat blijkt uit cijfers die burgemeester Femke Halsema namens het college aan de gemeenteraad heeft gestuurd. Aanleiding waren vragen van PvdA, GroenLinks, Partij voor de Dieren, VOLT, SP en het voormalige Lijst Ahmadi-Veldhuyzen, die eisen dat er een structurele oplossing komt voor dit probleem.  Het college verduidelijkt allereerst het beleid: dak- en thuislozen zouden in principe niet worden beboet voor buitenslapen, tenzij ze overlast veroorzaken doordat ze bijvoorbeeld in een portiek liggen. En alleen als de politie, en niet handhaving, deze boetes uitschrijft, zouden deze worden doorgestuurd naar het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Hierna bepaalt de rechter per geval wat ermee gebeurt.  De politie kan in de systemen niet zien of de boete is uitgedeeld aan een dak- of thuisloze, dus bijvoorbeeld toeristen die in hun auto die op straat staat slapen zijn ook in de cijfers meegenomen. Het aantal uitgedeelde boetes door de politie is in 2023 (514) en 2024 (491) flink hoger dan in de twee jaar daarvoor - waarom is niet duidelijk. Jaar Aantal boetes door politie voor'overlastgevend buitenslapen'  2021 272 2022 259 2023 514 2024 491 Handhaving  Handhavers schrijven een stuk minder vaak dan de politie boetes uit voor 'overlastgevend buitenslapen': Jaar Aantal boetes door handhavers voor 'overlastgevend buitenslapen'  2021 26 2022 141 2023 74 2024 62 Tussen 2021 en november 2024 ontving het Openbaar Ministerie 1.024 boetes voor 'overlastgevend buitenslapen', uitgeschreven door de politie. Ook kreeg justitie 4.344 boetes binnen voor ander 'overlastgevend gedrag' door dak- en thuislozen, zoals wildplassen. 40 procent van deze zaken is inmiddels voor de rechter gebracht en in 23 procent van de gevallen is er een straf, zoals een boete, opgelegd. Officiële waarschuwing Volgens het college worden de boetes voor buitenslapen uitsluitend uitgeschreven na een officiële waarschuwing en alleen als er sprake is van overlast. "In de praktijk worden boetes ook uitgeschreven voor slapen in een speeltuin of voor een deur van een bedrijf of winkelpand. Dat gebeurt vaak nadat er een melding door bewoners is gedaan." Tegelijkertijd is 'een mate van subjectiviteit' niet te voorkomen bij het bepalen of er sprake is van overlastgevend gedrag, zo staat in de raadsbrief. "Het is daarom niet uit te sluiten dat er boetes worden opgelegd die door dak- en thuislozen als onterecht worden ervaren." Volgens de partijen die om opheldering hadden gevraagd, is dat inderdaad nog te vaak het geval. "Dak- en thuislozen die op straat slapen, geven aan nog regelmatig boetes te krijgen, ook wanneer zij geen overlast veroorzaken. Het resultaat is dat dak- en thuislozen die al in een ontzettend benarde situatie verkeren in nog grotere problemen komen." Het stadsbestuur wil de huidige werkwijze dan ook tegen het licht houden. "Enerzijds is dit vanwege de signalen van uw raad dat er ook onterechte boetes worden opgelegd. Anderzijds is er de realiteit dat het aantal dak- en thuislozen toeneemt en de overlast op straat eveneens", aldus Halsema. "De vraag is hoe we de dak- en thuislozen kunnen ontzien en kunnen voorkomen dat zij verder in de schulden komen, terwijl we anderzijds begrenzend willen optreden tegen overlastgevend gedrag." Het college gaat onder meer uitzoeken of het begrip 'overlast' beter kan worden afgebakend. "Daarbij is niet uitgesloten dat de uitkomst wordt dat dak- en thuislozen voor het buitenslapen helemaal niet meer worden beboet."