SLM-vliegramp lijkt na 35 jaar bijna vergeten: "Mensen hebben zich zó alleen gevoeld"

Bij een vliegramp met een toestel van de Surinaamse Luchtvaartmaatschappij vielen 176 doden, veelal Surinaamse Nederlanders. Toch is de ramp uit 1989 hier snel vergeten. Een boek met het verhaal van de nabestaanden en extra aandacht voor de jaarlijkse herdenking moet daar verandering in brengen. Het 's-Gravesandeplein en het monument voor de SLM-vliegramp ogen nog niet erg plechtig. Op de sokkel van het standbeeld zitten spetters vogelpoep. Tien meter van het monument staat een bouwkeet en werklui zijn druk met grote buizen in de weer. Andju Soekhai, die haar vader 35 jaar geleden bij de vliegramp verloor, plukt wat takken van de grond en gooit die in de bosjes. "Laatst stonden hier nog twee containers van Liander. Die heb ik maar even gebeld om te vertellen dat ze vóór de herdenking van vrijdag weg moeten zijn." Vergeten ramp Soekhai klinkt niet eens geïrriteerd, hooguit gelaten. Ze is wel gewend dat de SLM-vliegramp in Suriname niet veel herinneringen oproept. De jaarlijkse herdenking, op het plein en in de nabijgelegen Oosterkerk, trekt meestal maar weinig bezoekers. Opmerkelijk: de ramp kostten de gehele bemanning en 167 passagiers, merendeels Surinaamse Nederlanders, het leven. De belangstelling was zo gering dat het nog maar de vraag was of de herdenking van dit jaar überhaupt door zou gaan. Maar dat laat Soekhai niet gebeuren: dit jaar trekt zij de kar van de herdenking op 7 juni, samen met enkele andere nabestaanden. "Na de dertigste herdenking was het eigenlijk een beetje verwaterd. Nu is een nieuwe generatie aan zet", zegt ze trots. Vrijdagnamiddag is de herdenking in de Oosterparkkerk en bij het monument op het nabijgelegen plein. Hoe kan het dat Surinames grootste vliegramp, met zoveel Surinaamse Nederlanders aan boord, zo'n kleine plek inneemt in het collectieve Nederlandse geheugen? Schrijver en journalist Anton Slotboom heeft wel een idee. "Drie jaar na de SLM-ramp vindt hier de Bijlmerramp plaats. Dat heeft de SLM-ramp naar de achtergrond gedrukt." Nu is de ene ramp de andere niet, maar toch: bij de Bijlmerramp kwamen 43 mensen om, nog geen kwart van het aantal slachtoffers bij de SML-ramp. Maar, stelt Slotboom: ook in de dagen na de SLM-ramp was de Nederlandse reactie behoorlijk slap, op het ongeïnteresseerde af. "Ik ben Rotterdammer en herinner mij de benefietwedstrijd nog." Die werd gehouden in de Kuip, waar zo'n 50.000 mensen in kunnen. "Er kwamen 6000 mensen. Een pijnlijke avond." Ommekeer Voor zijn boek Wat ons bindt, vernoemd naar een inscriptie op een monument in Suriname, sprak Slotboom met nabestaanden, betrokkenen en overlevenden. Die hebben hun verdriet en hun verhaal over de ramp maar nauwelijks kwijt gekund, zag hij. "Heel veel mensen hebben zich zó alleen gevoeld, 35 jaar lang." Sprekend is de herdenking van vorig jaar, die Slotboom bijwoonde. "Toen was het heel klein, en een beetje rommelig. Vlak voor de herdenking begon kwam een dame van de gemeente woedend aanlopen: er bleek niet eens te zijn schoongemaakt." Het programma is voor de editie van dit jaar daarom wat opgepoetst: de ambassadeur van Suriname zal aanwezig zijn. Soekhai: "We verzamelen in de Oosterparkkerk voor een korte dienst, met aandacht voor meerdere gelovigen. En aanwezigen krijgen de ruimte om op een podium hun verhaal te delen." Verhalen die ook in Slotbooms boek ruim aan bod komen. Slotboom: "Wat is nou hun verhaal? Wat doe je als dit je overkomt? Dat wilde ik vertellen." Een 'lief boek' moest het worden. Dat is deels gelukt, vertelt de schrijver. "Er staan heel veel momenten in die niet-lief zijn. Omdat ze zo kei- en keihard zijn." Wat ons bindt verschijnt bij uitgeverij Inside. De herdenking in het Oosterpark begint vrijdagmiddag 7 juni om 17:00 in de Oosterparkkerk.