Stadswarmte: moet Amsterdam net als Groningen een eigen warmtebedrijf oprichten?

Amsterdam overweegt een eigen, gemeentelijk warmtebedrijf te starten. Na de geklapte onderhandelingen met Vattenfall, die volgden nadat de tarieven de pan uit rezen, ligt het aanleggen van het warmtenet al een paar maanden stil. Tijd die we volgens de wethouder niet kunnen verliezen als het aankomt op duurzaamheid. In Groningen hebben ze al tien jaar een eigen warmtebedrijf. Hoe luidt hun advies aan de hoofdstad? Met directeur van het Groningse WarmteStad nemen we een kijkje in hun warmtecentrale. Hier komt energie en warmte binnen van een zonnepark om de hoek en twee datacenters. "Computers en servers creëren hitte. Die warmte zou vroeger naar de vogels gaan, de lucht in", zo legt Dick Takkebos uit. "Wij gebruiken die warmte nu voor ons net. Dat is heel erg efficiënt." Restwarmte Zogenoemde 'restwarmte' gebruiken. Het is één van de manieren om de kosten laag te houden voor het gemeentelijke bedrijf, waar op dit moment zes- à zevenduizend huishoudens bij zijn aangesloten. Er is ruimte voor twaalfduizend huishoudens bij deze centrale. Er is daarnaast een traject bezig voor een nieuwe centrale. Een uitdaging hierin is onder andere het meekrijgen van de Groningers, volgens een woordvoerder van WarmteStad. Volgens hem zijn mensen bang geworden dat de kosten hoog zijn. Dat komt onder andere door de eerdere verhalen over stadswarmte, waarbij de tarieven ineens veel hoger werden dan bij aardgas. Dat gebeurde in Amsterdam. AT5 maakte daar in januari een reportage over. Het bleek dat sociale huurders met stadswarmte honderden euro's meer betaalden dan huurders met aardgas, tegen alle afspraken in. Vattenfall had de prijzen omhoog gegooid, om eigen kosten door te berekenen. De rekening kwam bij de armste groep Amsterdammers terecht. De onderhandelingen tussen woningcorporaties, de gemeente en Vattenfall klapten. Daarom ligt de aanleg van warmtenetten stil. Bij het Groningse bedrijf zijn de tarieven lager dan de gemiddelde gasprijzen, onder andere door de restwarmte die ze gebruiken én omdat er op het moment ook nog voor vijftig procent aardgas wordt gebruikt. "We kunnen morgen honderd procent duurzaam zijn, maar dat kost geld. Dat kunnen de mensen in de wijken niet betalen. Daarom moeten we stapsgewijs naar honderd procent duurzaamheid werken", aldus Takkebos. De ambitie van WarmteStad is om in 2035 aardgasvrij te werken. De rekening komt dus niet bij de bewoners, maar er zit wel een prijskaartje aan voor de gemeente zelf. Takkebos: "Ik kan nu niet noemen wat de exacte kosten zijn. Maar we zijn nu bezig met een subsidieregeling voor bewoners, waarbij de 3700 euro kunnen krijgen voor de aansluiting, plus de kosten voor de ketelvervanging." Doe dat dus keer het aantal huishoudens in Amsterdam en je hebt een aardig kostenplaatje. Maatschappelijk belang Daarbij komen dan ook nog de kosten voor het aanleggen van de leidingen. In Groningen hebben ze daar iets op gevonden: ze combineren de straatwerkzaamheden voor bijvoorbeeld onderhoud met het aanleggen van het net. Het advies van Takkebos aan Amsterdam: blijf redeneren vanuit het maatschappelijke belang. "Natuurlijk moet je investeren, maar eigenlijk zou je moeten vragen: wat levert het je op? Wat Groningen kan, zou zeker in grotere gemeentes zoals Amsterdam ook moeten lukken."