UvA-studenten kiezen nieuwe naam VOC-zaal: wordt het Bushalte of Room of Present Pasts?

UvA-studenten kunnen deze week stemmen voor een nieuwe naam van de VOC-zaal in het Bushuis aan de Kloveniersburgwal. Er was behoefte aan de verandering vanwege de link van de huidige naam met het koloniale verleden – de zaal is een reconstructie van de ruimte waar bestuurders van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) samenkwamen. Studenten kunnen tot en met vrijdag 8 november kiezen uit vijf namen. Schilderijen, meubels en een dieprood plafond in zeventiende-eeuwse stijl: de nu controversiële VOC-zaal in het Bushuis werd nog maar dertig jaar geleden door de UvA juist heringericht om het koloniale verleden van het gebouw terug in herinnering te brengen. Het Bushuis en het eraan grenzende Oost-Indische Huis waren namelijk twee eeuwen lang het kantoor van de Vereenigde Oostindische Compagnie. Maar deze manier van herinneren staat al een aantal jaar ter discussie. 'Theatrale knipoog' De oude bestuurskamer van de VOC werd in de jaren negentig nagebouwd op basis van oude prenten en kreeg de huidige naam, tot die tijd was het een 'rommelige collegezaal met vieze gordijnen'. Na deze metamorfose kregen studenten hier hun diploma's en vonden er symposia of vergaderingen plaats. Maar in 2022 sloot de UvA de zaal nadat er discussie ontstond over de manier waarop het VOC-verleden werd ge(re)presenteerd. Bordjes die context gaven over de zaal, waren niet duidelijk genoeg over de bedoeling van de inrichting (een 'theatrale knipoog naar het verleden', aldus historicus Lodewijk Wagenaar tegen universiteitsblad Folia). Sinds begin 2023 loopt er een programma op de UvA waarbij betrokkenen en geïnteresseerden mee konden denken over de toekomst van de zaal. De stemming over de nieuwe naam is daar een van. Vorige maand kwamen er na een brainstorm vijf namen uit de bus waar studenten nu op kunnen stemmen.  Vrouwennamen Twee personen zijn in de running om hun naam aan de zaal verbonden te krijgen: te weten de Javaanse feministische schrijver Adjeng Kartini (1879-1904) en Susanna van Gujarati. De eerste was een telg uit een aristocratische Javaanse familie, die brieven schreef aan haar Nederlandse penvriendinnen over de oneerlijke behandeling van vrouwen in haar land. Die brieven zijn na haar dood gepubliceerd.  In Indonesië is Kartini door president Soekarno in 1964 uitgeroepen tot nationale held. Zij kreeg toen ook een eigen feestdag (Hara Kartini) op 21 april, haar geboortedag. Over die tweede vrouw, Susanna van Gujarati, is maar erg weinig bekend. Ze was een Aziatische vrouw die door een VOC-commandeur werd meegenomen naar Nederland en in 1652 met een tot slaaf gemaakte man trouwde in Amsterdam. De naam Susanna van Gujarati is haar gegeven door Nederlanders, haar echte naam is onbekend. Ze staat symbool voor de minder bekende verhalen uit die tijd en de betrokkenheid van de VOC bij slavenhandel. Stilstaan en herdenken Dan zijn er drie opties met namen die verwijzen naar 'contemplatie en herdenking'. 'Bushalte' verwijst uiteraard naar het Bushuis, maar ook naar een plek om even halt te houden en stil te staan bij het verleden. 'The Room of Present Pasts' is een naam die wil benadrukken dat de geschiedenis nog steeds invloed heeft op het heden. 'The Global Village Square' ten slotte is een naam die wijst op het feit dat de inwoners van Amsterdam met al hun 180 nationaliteiten elkaar in deze relatief kleine wereldstad gemakkelijk zouden moeten kunnen ontmoeten, als op een dorpsplein.