Waarom kon er ondanks een verbod toch urenlang gedemonstreerd worden?

Een noodverordening die demonstraties verbiedt, demonstranten die toch de Dam op gaan en de ME die al ter plaatse is. Toch duurde het woensdagavond meer dan twee uur voordat de meeste demonstranten werden gearresteerd. Als er urenlang zonder gevolg kan worden geprotesteerd, wat heeft zo'n noodverordening dan eigenlijk nog voor zin? Om 18.00 uur start de demonstratie op de Dam afgelopen woensdag. Door de noodverordening mag de demonstratie officieel niet plaatsvinden, maar dat negeren de protestanten. Zo'n drie kwartier voor de start maakt de gemeente een uitzondering: de demonstratie mag doorgaan, maar wel op het Westergasterrein. Ook dat negeren de demonstranten en iets na zessen komen de eerste actievoerders aan. Binnen een uur staan honderden activisten op het plein, worden liederen gezongen en zie je borden met demonstratieteksten. Een 'echte' demonstratie, maar er wordt nog steeds niet ingegrepen. Rond 18.30 uur proberen agenten mensen aan te houden, maar ze worden verjaagd door activisten. Pas bijna anderhalf uur na de start van de demonstratie vordert de politie en worden demonstranten officieel verzocht om de Dam te verlaten. "Anders volgen er aanhoudingen." Regels en wetten De procedure voor het beëindigen van demonstraties is heel strikt. Beëindiging is een laatste redmiddel, valt in de Wet Openbare Manifestatie (WOM) te lezen. De burgemeester maakt dit besluit samen met de driehoek en communiceert dit naar de politie.  De politie dient meerdere keren te 'vorderen', voordat de demonstratie ontbonden wordt. Dat betekent dat er meerdere keren duidelijk hoorbaar moet worden gewaarschuwd dat als mensen niet zelf weggaan, er geweld gebruikt kan worden gebruikt en de politie over gaat tot aanhoudingen. "Er moet echt ruime tijd worden gegeven om mensen te laten vertrekken. Dat is de procedure, daar moet zeker wat tijd tussen zitten", vertelt VU-socioloog Laura Keesman, gespecialiseerd in geweldvraagstukken in politiewerk. Na die vorderingen gaat politie woensdagavond over op aanhouding, maar op dat moment is het al na 20.00 uur. Meer dan twee uur duurt het dus voordat demonstranten in bussen worden gezet en worden weggevoerd, terwijl al ruim van tevoren bekend was dat de demonstratie verboden was. Een platte procedure "Dat mensen zich afvragen waarom dit zo lang duurt, dat kan natuurlijk", zegt Keesman. "Maar het is nu eenmaal de procedure. Mensen moeten genoeg kansen krijgen om vorderingen te horen. Daarom moet dit meermaals hoorbaar zijn en kan er niet na één waarschuwing meteen tot aanhouding worden overgegaan." Ook bij demonstraties van bijvoorbeeld Extinction Rebellion op de A10 zag je eerder dit jaar dat het nog zeker anderhalf uur duurde voordat aanhoudingen begonnen. Ook die demonstraties waren verboden op de specifieke locatie en ook daar kregen demonstranten een andere plek aangewezen. Het grote verschil: er gold geen noodverordening. Maar een verschil in hoe het protest verliep is er bijna niet. Het nut van een noodverordening Naast een demonstratieverbod zit er meer verbonden aan de noodverordening. Zo kan de politie preventief fouilleren in de hele stad. Maar dat kan ook in een veiligheidsrisicogebied, zoals nu in de gehele stad geldt tot na het weekend.  Dus de vraag is: heeft zo'n noodverordening zin wanneer er toch twee uur lang gedemonstreerd kan worden? Volgens Keesman wel: "Het is een bestuurlijke maatregel die de burgemeester oplegt. Die wil zich kunnen beroepen op die noodverordening zodat de politie kan optreden. Maar dat zegt niets over waarom het zo lang duurt." Volgens de socioloog had het nog veel langer kunnen duren als die noodverordening er niet was geweest: "Dan is er niet direct reden de demonstratie te beëindigen en moet de driehoek zich eerst weer buigen over de vraag of er strafbare feiten zijn."