Zeehonden op onverwachte plekken gespot: wat is er aan de hand?

In de sloot of in het Markermeer: zeehonden verschijnen steeds vaker op ongebruikelijke plekken in Noord-Holland. De zoogdieren laten zich in maar ook buiten het water zien. Wat is er loos? Een sloot naast een bollenveld in bloei in Callantsoog is deze week het decor van een buitengewoon tafereel: een verdwaalde zeehond zwemt daar gestrest heen en weer. Timo (11) en Lune (8) krijgen er lucht van en twijfelen geen moment. Samen blijven ze net zo lang bij de zeehond tot medewerkers van zeehondencentrum Pieterburen arriveren.   Buitengewone plekken  Het is niet voor het eerst dat een zeehond op een onalledaagse plek opduikt. Afgelopen december troffen bewoners van de Vaartdijk in Assendelft een zeehond op de dijk aan. Ter plaatse gekomen agenten konden hun ogen niet geloven: “We weten dat wij een veelzijdig werkgebied hebben. Maar we hadden nooit verwacht een zeehond tegen te komen tijdens onze dienst.” In januari zwemt een eigenwijze zeehond van Den Helder tot aan Ursem. Door oplettende buren wordt het zoogdier gevonden tussen Ursem en Rustenburg, langs de Drechterlandsedijk. Diezelfde dag duikt ook in Amsterdams water een zeehond op. Een pup van ongeveer drie weken oud werd daar in IJburg aangetroffen. Een zeldzame situatie. In 32 jaar tijd had de medewerker van de dierenambulance Amsterdam nog nooit zoiets meegemaakt.   De hengelsportvereniging in Den Helder wilde in februari zelfs helemaal af van de zeehonden. Twee zeehonden kapen daar alles vis weg in de grachten van havenstad. Moeder zeehond en haar zoon zouden ervoor zorgen dat de hengelwedstrijden in de sloten geen enkele vis meer opleveren: "Kinderen vangen al jaren niets."  Niks geks aan  Wat is er aan de hand? Worden zeehonden eigenwijzer? "Absoluut niet", zegt Emmy Venema (48) resoluut. Als strandingscoördinator is ze bij Pieterburen in Groningen verantwoordelijk voor de opvang van gestrande zeehonden. Dat de in Noord-Holland gestrande zeehonden in het nieuws komen, is volgens haar puur toeval.  Volgens de nuchtere Venema plakken wij er als mensen allerlei emoties op. "Een zeehond doet gewoon zijn ding en gaat van de een naar de andere sloot, of kanaal, via een meer of rivier. Daar is niks geks aan." Zo ook het geval in Callantsoog. De gestrande zeehond is vermoedelijk via het Noord-Hollands kanaal de Scheidingsvliet ingegaan. Eenmaal in een greppel beland, is het dier waarschijnlijk uit het water gekropen. Want dat is waar de zeehond volgens Venema eerst werd aangetroffen: op een betonnen plaat in het bollenveld. "Uit paniek voor de toegesnelde buren, is het dier waarschijnlijk de smalle sloot ingevlucht." Rusten in de duinen Dat zeehonden uit het water kruipen is niet gek, aldus de strandingscoördinator. Zeehonden zijn immers zoogdieren. Dat betekent dat ze net als mensen longen hebben en dus bij uitstek boven water leven, in plaats van eronder. Venema: "Vanwege de naam verwachten mensen vaak dat ze in of onder het water moeten zijn, maar het tegendeel is waar."  Sterker nog: soms liggen zeehonden wel drie dagen in de duinen om uit te rusten. Daar bobberen ze wat. Met andere woorden: in plaats van te lopen, bewegen ze meer als een rups. Ze tillen hun rug omhoog waardoor hun achterkant een beetje naar voren komt. Dan duwen ze zich met de achterkant van hun lichaam af. Deze beweging wordt bobberen genoemd.  Als je de volgende keer een zeehond de Afsluitdijk ziet oversteken, of uit ziet rusten in een duinpan: niks aan de hand. Liever laat je de dieren met rust, aldus Venema. "Het allerbelangrijkst is dat je 30 tot 50 meter afstand houdt en de opvang belt."